Wat heeft de Gauss-curve te maken met de universiteitshal?
Al van in de dertiende eeuw had Leuven internationale faam voor zijn bloeiende lakennijverheid. Twintigste-eeuwse historici wijten dit eerder aan de agressieve verkooptechnieken van de Brabantse handelaars dan aan de omvang van de productie. De eerste vermelding van een Leuvense lakenhal dateert van 1193. In 1311 draagt Hertog Jan II de lakenhal over aan de stad. Deze komt alleen voor in geschreven documenten en zou gelegen zijn “nabij het Corenhus aan de Zeelstraat”.
In 1317 geeft de stad de opdracht tot het bouwen van een nieuwe lakenhal. Dit wordt voor de eeuwigheid vastgelegd op twee gedenkstenen met de volgende tekst:
Uit: Louvain dans le passé et le présent. Edward Van Even. 1895
Mest. Jan. Stevens. en mest. Art. Hore. en mest. Goert. Raes: dese III. mesteren. begon ste. dese. Halle. int. jaer, ons. here. M. CCCXVII. smandaechs. na. beuloken. paschen.
Meester Jan Stevens en meester Arnout Hore en Meester Goert Raes: deze drie meesters begonnen aan deze Hal in het jaar onzes heren 1317, ‘s maandags na Beloken Pasen.
Dit zou het oudste gekende bouwopschrift in de Nederlandse taal zijn.
Om deze tekst te kunnen interpreteren moet men iets afweten van de christelijke kalender. Beloken Pasen is de zondag na Pasen. “Beloken” is Middelnederlands voor “gesloten”. Beloken Pasen is de laatste dag van het paasoctaaf, de achtdaagse feestperiode die begint op paaszondag. Vaak wordt “beloken” ook in verband gebracht met de tekst uit het Evangelie, die op Beloken Pasen in de kerken wordt voorgelezen.
“In de avond van die eerste dag van de week, toen de deuren van de verblijfplaats der leerlingen gesloten waren uit vrees voor de Joden, kwam Jezus binnen, ging in hun midden staan en zei: ‘Vrede zij u!” (Joh. 20, 19-31)
In 1317 viel Pasen op 3 april, op 10 april was het Beloken Pasen. De bouwwerken aan de Lakenhal begonnen dus op maandag 11 april 1317.
De berekening van de paasdatum werd vastgelegd tijdens het Concilie van Nicaea (325). Van dan af zou Pasen vallen op de eerste zondag na de eerste volle maan in de lente.
Omdat men voor de bepaling van zo’n belangrijke feestdag niet wou afhangen van astronomische waarnemingen, werd gebruik gemaakt van ingewikkelde tabellen die gebaseerd waren op eeuwenlange ervaring. In uitzonderlijke gevallen komt de berekening niet overeen met de werkelijkheid en valt Pasen niet op de eerste zondag na de eerste volle maan in de lente.
By Nusha at sl.wikipedia
Iedereen die ooit het vak statistiek gehad heeft, kent deze Gauss-curve. Dezelfde Carl-Friedrich Gauss heeft ook een manier uitgewerkt waarmee de Paasdatum voor een willekeurig jaar berekend kan worden.
Referenties
- Inventaris van het Onroerend Erfgoed – Universiteitshal (ID: 42151). https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/42151
- De geleerde wereld van Keizer Karel: catalogus tentoonstelling Wereldwijs, wetenschappers rond Keizer Karel. Padmos, Tineke ; Vanpaemel, Geert. Leuven Universitaire pers Leuven, 2000
- Louvain dans le Passé et le Présent. Eduard Van Even. 1895. http://www.oostbrabant.org/Leuven/1895/EVanEven/LouvainPassePresent/div1.html
- Beloken Pasen. http://www.katholieknederland.nl/abc/detail_objectID668401_FLetterB.html
- Reints, H., Het berekenen van de Paasdatum. http://www.henk-reints.nl/easter/paasdatum.htm
leuvense geschiedenissen 